De eendenkooi, een oase in het polderlandschap van Uitgeest

"Heilige grond"... Zo omschrijft vrijwilliger Herman Rasch (66) Eendenkooi Van der Eng in Uitgeest. Deze eeuwenoude eendenkooi in de weilanden tussen Uitgeest en de Provincialeweg. Samen met nog negen vrijwilligers houdt Herman met veel passie en liefde dit culturele erfgoed en het ambacht van kooiker in stand. 

Ecologisch evenwicht
Sinds vijf jaar is de groene duizendpoot gediplomeerd Kooiker en tevens vrijwilliger als gids voor Stichting Oer-IJ. De eendenkooi, onderdeel van Landschap Noord-Holland, is sinds 1620 in gebruik en bestaat al 400 jaar. "Daarom willen wij dat de eendenkooi een officiële status krijgt en op de cultuur erfgoedlijst vermeld wordt. Hierover zijn we in gesprek met gemeente Uitgeest" vertelt Herman. "We zijn zelfstandig werkende vrijwilligers, uiteraard wél in goed overleg met Landschap Noord-Holland en de geldende wetgeving in acht nemend. Wij zien het als een voorrecht om hier te mogen zijn. Het is onze missie om het ecologisch evenwicht te behouden. Het welzijn van vooral de vele wilde eenden is belangrijk. Maar ook andere dieren zoals snoek, paling en zeelt, smient en zelfs een enkel ijsvogeltje blijken het hier prima naar de zin te hebben. We noemen dit gebied ook wel een 'oase' in de polder. Het heeft iets mystieks."

365 dagen per jaar
In Nederland bestaan er 125 eendenkooien waarvan 75% bedoeld voor educatie. Zo ook de eendenkooi in Uitgeest, al is deze wél vang-gerechtigd. Er is een strenge regelgeving met betrekking tot de jachtwet: alleen wilde eenden mogen bejaagd worden door een gediplomeerd kooiker met jachtopleiding. Een vaste kern van zeven vrijwilligers voeren, tellen en controleren de eendenkooi om de beurt, dagelijks, 365 dagen per jaar. Verder wordt het waterpeil zeer regelmatig gecontroleerd en plegen zij onderhoud waar dat nodig is. Op het terrein staat een kooihuisje, een werkschuur met voederhok en een kijk-hut. In en om het water staan eendenkorven. Herman: "De schermen rondom de kooi worden deze zomer vervangen. De wilgentakken, afkomstig van de velen knotwilgen die er staan, worden gebundeld en op de takkenwal rond de kooiplas gelegd. Degene die voert telt de eenden. Dit wordt in een logboek bijgehouden en vermeld in het jaarverslag van Landschap Noord-Holland. In dit vrijwiligerswerk is respect voor de natuur een voorwaarde én dat je in het team past."

Natura 2000 
De eendenkooi is een Natura 2000 gebied en heeft een afpalingsrecht, dit wil zeggen dat binnen een straal van een kilometer geen activiteiten mogen plaatsvinden die in strijd zijn met het belang van de eendenkooi en kooiker. Hiervoor dient er eerst toestemming te worden gevraagd.

Men kan er niet zomaar een kijkje nemen. Via de website Landschap Noord-Holland kan men meer specifieke informatie over deze eendenkooi lezen en/of zich aanmelden voor een van de excursies. Deze worden 4x in mei georganiseerd. Ook tijdens Open Monumentendagen en een enkele keer op afspraak.